Angus (Black Angus - Red Angus)
Aberdeen Angus Iskoçya’nin kuzey bölgesindeki yerli irklarin karisimindan meydana gelmistir. En sik; Iskoçya, Ingiltere, Avustralya, Yeni Zelanda ve Amerika Birlesik Devletleri’nde yetistirilmektedir. Angus’un en önemli özelligi tamamen siyah olmasidir. Ancak bazi soylarda bulunan kirmizi gen kullanilarak Kirmizi Angus (Red Angus) irki elde edilmis ve ilk defa 1954 yilinda tescil edilmistir. Üstelik Kirmizi Angus irki yetistiricileri Siyah Angus’tan ayri bir irk olarak örgütlenmislerdir. “Red Angus” sicak bölgelerde “sicaga dayanikli irk” olarak degerlendirilmektedir.
Dünyadaki birkaç boynuzsuz sigir irkindan biridir. Hem bogalari hem inekleri boynuzsuzdur. Üstelik boynuzsuzluk, boynuzlulara karsi baskin karakterde görülmektedir. Görünüsleri ise; basi ufak, alni genis, beden uzun, gögüs derin ve genis, karin alti ile sirt birbirine paraleldir. Bacak kemikleri kisa fakat et tutma kabiliyeti yüksektir. Herefordlar’dan daha ufak yapilidirlar. Canli agirlik disilerde 500 kg, erkeklerde ise 800 kg civarindadir. Et lezzeti yönünden en iyilerden oldugu bilinmektedir. Ayrica et randimani merada % 55, enstantif beside ise % 75 olmaktadir. Kas lifleri arasinda yagin dagilimi yani mermerlesmenin çok homojen olmasi etinin lezzetini arttirmaktadir.
Angus’un Et Verimi
Anguslar bütün dünyada en karli besi irki olarak bilinmektedir. Üreticiler de bu nedenle tercihlerini bu cinsten yana kullanmaktadirlar. Amerika Birlesik Devletleri’nde etçi irklarin %60’ini Angus irki olusturmaktadir. Et kalitesi de diger irklara göre daha yüksektir. Yag orani düsüktür. Türkiye’de yerli irklarda yag orani %35 iken Anguslar’da %7 mertebelerindedir. Mermerlesme (yagin kas lifleri içinde dagilimi), besi bitis dönemindeki yag orani, et rengi, tekstürü, yag rengi gibi özelliklerinden kaynaklanan et kalitesiyle daha da cazip hale gelmektedir. Ayrica Angus eti özel etiketle satilan, ABD ve Japonya gibi ülkelerde diger etlere göre daha çok müsterisi olan bir et oldugu bilinmektedir.
Angus’un Öne Çikan Özellikleri
Anguslar’in etinin yani sira karkasinin da daha iyi oldugu bilinmektedir. Boynuzsuz olusu yaralanma riskini düsürür. Ayrica disileri ergenlige daha erken ulastiklari için erken dönemde yavrularlar. Üstelik kolay dogum yapmalariyla ünlüdürler. Yüksek günlük canli agirlik artisina sahiptirler. Bir günde 1.3-1.7 kg arasinda artis gösterirler. 300 kg’lik normal bir inegin yemiyle Angus irki bir sigir 1 buçuk ton agirligina ulasabilmektedir. Ülkemizde ortalama karkas agirligini arttiracak, besiciye, yetistiriciye daha çok para kazandiracak bir irk olarak degerlendirilmektedir.
Angus’ un Avantajlari
Damizlik olarak yetistirilen disi Anguslar, öncelikle onu yetistiren üreticiye gerek çiftlik idaresi anlaminda gerekse isletme maliyetlerini azaltma anlaminda fayda saglarlar. Doga kosullarina dayanikli, kötü kaliteli mera kosullarini çok iyi degerlendirebilen, hiç yardima ihtiyaç duymadan dogumlarini gerçeklestirebilen bir irktir. Dogum yaptiginda buzagisini dis etkenlerden ve kötü hava kosullarindan koruyabilirler. Kisin -30 ºC’de ve yazin +30 ºC’ de sorunsuz gelisirler ve minimum bakim gerektirirler. Dogal olarak boynuzsuzdurlar. Bu sayede birbirlerine fazla zarar vermezler. Disiler erken olgunlasirlar. Saglikli olduklari sürece ileri yaslarda dahi damizliklardan buzagi almak mümkündür. Inekler birinci buzagisinda da 14. buzagisinda da ayni performansi gösterebilmektedirler. Damizlik yetistiricisine sagladigi bu faydalar sayesinde diger et irklara göre Angus irki daha çok tercih edilmektedir.
Angus’ un Dezavantajlari
Ülkemizin iklim kosullari birçok sigir irkinda oldugu gibi bu irk içinde bir dezavantaji olusturmaz. Bununla birlikte Anguslar’in, ne tip isletmelerde yetistirilebilecegi konusunda ise, damizlik yetistiriciligi için büyük sürülere ihtiyaç duyuldugunu ifade edilmektedir. Damizligin, isletmenin gelir kaynagini, satacagi besilik erkek materyal ile damizlik disi ve erkeklerin olusturdugu bir tesiste, bu isletmenin ana damizlik kadrosunu besleyebilecegi büyüklükte bir meraya sahip olmasinin bir zorunluluk haline geldigi ön görülmektedir. Ayrica damizlik isletmelerin minimum 500 bas ve üzeri kapasitelerde olmasinin uygun olacagi düsünülmektedir.
